All in Boeken

Het verhaal van een Duitser - Sebastian Haffner

Geschichte eines Deutschen – Die Erinnerungen 1914-1933 van Sebastian Haffner, één van de belangrijkste naoorlogse Duitse schrijvers, is een indrukwekkend boek. Bij zijn overlijden op 2 januari 1999 bleek zich in zijn nalatenschap een nooit gepubliceerd manuscript te bevinden dat in april 2001 in het Nederlands werd vertaald en uitgegeven onder de titel Het verhaal van een Duitser. Het boek leidt ons door het Berlijn van de jaren 1914 tot 1933 zoals beleefd door de eigenzinnige jongeman Haffner. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Politiek en moraal - Michael Sandel

‘Een opvallend kenmerk van het democratische leven in de huidige tijd is dat de burgers bijna overal gefrustreerd zijn over de politiek,’ zo luidt de eerste zin van het boek Politiek en moraal. Filosofie voor het publieke debat van de Amerikaanse politieke filosoof Michael Sandel. Hij behoort tot de communitaristische stroming en levert dan ook felle kritiek op het liberale democratische samenlevingsmodel en op de betrokken politici. Die zijn volgens hem niet langer bezig met de grote vraagstukken die ‘ertoe doen’. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Ketters - Ayaan Hirsi Ali

De Medina-moslims lijken vandaag het pleit te winnen. Ze hebben een radicale aanhang, veel middelen (van onder meer Saoedi-Arabië), trekken veel media-aandacht en beschikken over cohesie. En toch gelooft Ayaan Hirsi Ali dat er een islamitische reformatie komt, onder meer geholpen door het internet. Want ook gewone moslims willen een beter leven voor zichzelf en voor hun kinderen en zien met lede ogen de moordaanslagen van IS en Boko Haram. Het is nu aan ons, westerlingen, ketters, zoals Ayaan Hirsi Ali te steunen. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Morele helderheid - Susan Neiman

Susan Neiman kreeg wereldwijde bekendheid met haar boek Het kwaad denken. Een andere geschiedenis van de filosofie en wordt samen met Martha Nussbaum beschouwd als een van de meest invloedrijke filosofen van onze tijd. In Het kwaad denken toonde ze aan dat het probleem van het kwaad noch behoort tot de ethiek, noch tot de metafysica, maar eerder de band tussen beide vormt. Daarmee geeft ze indirect aan dat de vraag naar de zin van het leven op zich niet te beantwoorden is. Dit is een indrukwekkend boek, vooral voor filosofen en ethici. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De keuze van D66 - Daniël Boomsma (red.)

D66 is de Nederlandse sociaal-liberale partij die vijftig jaar geleden werd opgericht door 44 personen met Hans Van Mierlo als voorzitter. Vanaf het begin zette de partij zich in voor de democratisering van de samenleving, voor de geestelijke vrijheid en individuele ontplooiing van de burgers, en met succes. Bij de verkiezingen van 1967 haalde het vanuit het niets 7 zetels. Hoe D66 daarna verder evolueerde, verkiezingen won en verloor, en een politieke factor van belang is, lees je in dit beklijvende boek. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De duizelingwekkende jaren - Philipp Blom

In de inleiding nodigt Blom de lezer uit tot een gedachte-experiment. Hij vraagt om alle kennis en herinneringen aan de jaren ná 1914 uit het geheugen te wissen om op die manier onbevangen die aanloopjaren naar de Grote Oorlog te kunnen vatten. Hierdoor dompelt hij de lezer als het ware onder in de tijdsgeest van toen, iets wat hem wonderbaarlijk lukt. De eeuw begon trouwens met een indrukwekkende wereldtentoonstelling in Parijs die bezocht werd door niet minder dan 50 miljoen bezoekers. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De Cirkel - Dave Eggers

De Cirkel is de hedendaagse versie van 1984 van George Orwell. Toch is er één groot verschil. Zowat alles wat Eggers beschrijft is nu al mogelijk. Vandaar de noodzaak van een kritische tegenbeweging van burgers en politici die opkomen voor onze privacy. Vandaar het belang van de rechtelijke uitspraak met betrekking tot Google over het ‘recht om vergeten te worden’. Vandaar de reden om elke wijziging in de bedrijfspolitiek van Google, Facebook, Twitter en andere sociale media met argwaan te onderzoeken. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De Tweede Helft - Assita Kanko

De tweede helft geeft een rauw maar realistisch beeld van de situatie van de vrouw in onze tijd en die is allesbehalve rooskleurig. Tijd dus voor een nieuwe feministische golf. En dit na de eerste golf waarin vrouwen politieke rechten kregen, de tweede golf waarin vrouwen meer zeggingschap kregen over hun eigen lichaam, en nu een derde golf waarin komaf gemaakt wordt met de politieke, economische, sociale, culturele en religieuze regels en tradities die vrouwen nog steeds onder de knoet houden en behandelen als tweederangsburgers. Recensie door Dirk Verhofstadt. 

Moreel Esperanto - Paul Cliteur

Paul Cliteur maakt heel duidelijk dat de hernieuwde heropleving van de religieuze ethiek het samenleven van mensen met diverse religieuze overtuigingen problematisch, zelfs onmogelijk maakt. Willen we een harmonieuze samenleving waarin iedereen mag denken en zeggen wat men wil dan hebben we nood aan een ‘autonome ethiek’ en een ‘neutrale overheid’. Dan hebben we nood aan een moreel Esperanto als een lichtbaken in deze donkere tijden van religieus fanatisme en onverschillig cultuurrelativisme. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De weg naar radicale verzoening - Montasser AlDe'emeh

‘Ik pleit voor verzoening, niet voor uitdieping van de kloof in onze samenleving, zoals extreemrechts en populisten doen,’ zo besluit AlDe’emeh zijn vlammend betoog, waarin iedere zin een mokerslag vormt. Dat komt ook door de scherpe interviewstijl van Jan Lippens die geen enkel gevoelig onderwerp schuwt. Dit boek zou verplichte lectuur moeten zijn, zeker voor politici, maar evenzeer voor de moslimgemeenschap in ons land. De analyse van AlDe’emeh is bijzonder hard maar terecht. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Kosmopolitisme - Kwame Appiah

Appiah voert de lezer terug naar de vierde eeuw voor Christus, toen Griekse denkers een sceptische houding aannamen ten aanzien van tradities en gebruiken en voor het eerst het ideaalbeeld van de wereldburger opstelden. De essentie van het kosmopolitisme is dat we als mens verplichtingen hebben ten aanzien van anderen, ook diegenen die niet behoren tot onze naaste familie- of vriendenkring. In de loop van de geschiedenis stond het kosmopolitisme recht tegenover het nationalisme en patriottisme. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Atheïstisch Manifest - Herman Philipse

Religie kan moreel besef bij mensen ondersteunen en zelfs versterken maar tegelijk draagt het in zich de kiemen van intolerantie omdat men zich juist baseert op de ‘absolute waarheid’ die onvermijdelijk samengaat met ‘geloven’. Zo ontstaat een ruimte waarbinnen meningen niet meer gezegd kunnen worden omdat ze haaks staan op het geloof. Met kan immers niet uitleggen waarom men gelooft. Philipse verwijst naar Wittgenstein die in zijn Tractatus logicus-philosophicus concludeerde: ‘waarover niet gesproken kan worden, moet men zwijgen’. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Door Spinoza's Lens - Tinneke Beeckman

“In periodes van grote onzekerheid wendt de mens zich des te makkelijker tot het bijgeloof”, schrijft Tinneke Beeckman, en dat klopt. Mensen die geconfronteerd worden met onrust en onzekerheid zijn bereid om zich over te geven aan profeten die simplistische voorstellen hebben en zich keren tegen eenvoudig te onderscheiden vijanden, ook dat zien we vandaag. Zijn afkeer voor bijgeloof verklaart ook de botsing van Spinoza met geïnstitutionaliseerde godsdiensten die de angsten en onzekerheden van mensen capteren en misbruiken. Recensie door Dirk Verhofstadt.

De echte twintigste eeuw - Anna Achmatova

Op indringende manier schrijft Anna Achmatova over haar jeugd in Sint-Petersburg, haar bijzondere relatie met Aleksandr Blok, en haar vriendschap met Osip en Nadezjda Mandelsjtam. Tegelijk biedt ze een zicht op die hardvochtige twintigste eeuw vol oorlog, revolutie en onderdrukking, vooral in dat deel van de wereld. Na een al bij al gelukkige jeugd moest de dichteres vanaf de jaren twintig strijd leveren met de Sovjetcensuur. Zelf bracht ze het er levend vanaf, maar haar medestanders niet. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Over vrijheid - John Stuart Mill

In 1859, het jaar waarin On the Origin of Species van Charles Darwin, verscheen, publiceerde Mill zijn boek On Liberty. Deze twee boeken zijn van fundamenteel belang voor het humanistische wereldbeeld. De roem van Darwins boek is echter vele malen groter dan Mills boek, terwijl de grondslag van de liberale democratieën uiteengezet wordt in het manifest van Mill. Het is ook vreemd dat veel mensen wel Karl Marx kennen, grondlegger van het communisme, maar niet Mill die de grondslag van het politiek liberalisme heeft gelegd. Recensie door Floris van den Berg.

Onderworpen - Michel Houellebecq

De Franse schrijver Michel Houellebecq schetst een bijzonder onaangenaam toekomstbeeld van hoe gemakkelijk het bolwerk van vrijheid en Verlichting, de Sorbonne Universiteit, zwicht voor de islam. De roman Onderworpen is een dystopie. Een nachtmerrie. Toch is elk nieuw boek van Houellebecq is een sensatie: wat kan die man schrijven! Maar wat hij schrijft is verontrustend. Je kunt moeilijk sympathie hebben met de seksistische anti-feministische hoofdpersoon François. Recensie door Floris van den Berg.

Geld voor je God - Leni Franken

Een goed boek uitgeven is één zaak, dat op het juiste moment doen is een andere. Met dit boek slaagt UPA erin beide goed te combineren. Met dit werk wordt één van de laatste, maar daarom niet minder hardnekkige taboes, in onze tot voor kort sterk verzuilde samenlevingonder de loep genomen. Hoeveel geld, en vooral waarom, wordt er uitgegeven door de overheid aan het “ondersteunen” van religies en levensbeschouwingen? En is het wel de taak van de overheid om die te financieren? Recensie door Mark Bienstman.

1945. Biografie van een jaar - Ian Buruma

1945 van Ian Buruma begint met de euforie na de definitieve nederlaag van de Duitsers en Japanners. Overal ter wereld troffen de geallieerde troepen gewillige vrouwen, ook in Duitsland zelf waar de mannen grotendeels waren verdwenen en een fors vrouwenoverschot was ontstaan. Bovendien was de Duitse man verslagen en daardoor seksueel minder aantrekkelijk voor de naar leven hunkerende vrouw. Niet overal werd de lossere seksuele moraal met enthousiasme ontvangen. Recensie door Enno Nuy.

Mohammed en het ontstaan van de islam - Marcel Hulspas

In de loop van de zesde eeuw begonnen Arabische schrijvers en dichters de ‘oorspronkelijke’ Arabische cultuur te verheerlijken, schrijft Hulspas. ‘De Arabieren, zo zeiden ze, moesten niet hun buren imiteren maar hun eigen gewoonten en gebruiken herontdekken en cultiveren (…) Echte Arabieren streefden naar het oude, zuivere leven in de woestijn.’ Het is in die context dat in de woestijnsteden op het Arabische schiereiland een religieus zelfbewustzijn bloeide. Recensie door Dirk Verhofstadt.

In gesprek met Etienne Vermeersch - Dirk Verhofstadt

Vermeersch werd in 2008 uitgeroepen tot meest invloedrijke intellectueel van Vlaanderen, en wie dit boek leest bemerkt al gauw dat dit geen lege bewieroking is. Vermeersch heeft een zeer grote kennis van zaken over een breed scala aan vakgebieden, van natuurwetenschappen tot kennis van literatuur. Hij komt dicht in de buurt van het ideaal van de homo universalis. Vermeersch citeert uit het hoofd in een half dozijn talen. Hij is een intellectuele kosmopoliet, zowel geografisch als temporeel. En hij slaagt erin om tussen al die parate kennis interessante en verrassende verbanden te leggen.