Al voor de tijd van Kant waren er illustere figuren die zorgden voor de opkomst van dat moderne denken. In zijn boek De droom der Verlichting beschrijft filosoof Anthony Gottlieb hoe onder meer Descartes, Hobbes, Spinoza, Locke, Leibniz, Hume en Rousseau de westerse filosofie vernieuwden en elk op hun manier bijdroegen tot de erfenis van de Verlichting. Daarbij gaat de auteur op zoek naar elementen die nu nog steeds actueel zijn in het politieke en maatschappelijke debat. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Met Rusland werd in 1997 een akkoord gesloten over de Krim en de Zwarte Zeevloot: tot 2041 zou Rusland gebruik mogen maken van Sebastopol als marinehaven. In 2013-2014 vonden massademonstraties plaats in Kiev. Ze leidden tot de val en de vlucht van president Janoekovitsj. Poetin reageerde daarop door de Krim te annexeren. In Oost-Oekraïne kwamen pro-Russische opstanden tegen de prowesterse regering in Kiev. In mei 2014 riepen ze de onafhankelijkheid uit van Donetsk en Loehansk. Recensie door Jef Abbeel.

De partij handelde ‘met een koel hoofd’ en ‘met een afweging van de argumenten’, zoals Van Mierlo zijn partijgenoten voorhield op het congres van september ‘68. D66 formuleerde een streven naar een meer directe democratie, opdat het de democratie levendiger en scherper kon maken. En het stond een radicale democratisering voor als antwoord op het afbrokkelen van oude maatschappelijke verbanden. D66 staat nu voor de essentiële taak om zich tegen het ‘volk versus elite’ democratisme teweer te stellen. Tekst van Daniël Boomsma.

Woede en vergeving. Wrok, ruimhartigheid, gerechtigheid. Wat een titel! Het jongste boek van Martha Nussbaum, hoogleraar recht en ethiek aan de universiteit van Chicago, straalt ambitie uit. De auteur maakt die ook waar in een erudiet werk, waarin het Griekse denken aan de joods-christelijke cultuur wordt getoetst, terwijl woorden en daden van figuren zoals Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Nelson Mandela worden gefileerd. Tegelijk blijft ruimte over voor analyses van alledaagse voorvallen. Recensie door Rik Torfs.

Op 5 maart 1946 hield Churchill zijn beroemde Fulton-toespraak waarin hij sprak over een ‘IJzeren Gordijn’ dat Europa in twee verdeelde. Nog indrukwekkender was zijn toespraak op 19 september 1946 aan de universiteit van Zürich waarin hij opriep om een ‘Verenigde Staten van Europa’ op te bouwen. Er moest een ‘Raad van Europa’ komen, als overlegplatform over de afschaffing van de douanetarieven, economische harmonisatie, een gezamenlijke defensie en een gemeenschappelijke munteenheid. Recensie door Dirk Verhofstadt.

Het afschaffen van grenzen is geen oplossing voor Scheffer, juist het erkennen en handhaven grenzen is cruciaal. Niet alleen om kosmopolitisch te zijn of om vrijheid, burgerrechten en solidariteit te kunnen garanderen, maar ook om op verantwoorde wijze te kunnen blijven handelen. Grenzen zijn immers nodig om orde in chaos te scheppen, en Scheffer refereert hierbij ook aan de verantwoordelijkheidsethiek van Weber die stelde dat je moet instaan voor de gevolgen van je handelen. Recensie door Gert Jan Geling.

De geschiedenis heeft geen doel, en is in die zin niet rationeel, zo luidt Herzen’s confronterende conclusie; er zijn slechts mogelijkheden, toevalligheden, en brute krachten, en elke generatie zal het gevecht om vrijheid en individuele waardigheid opnieuw moeten aangaan. Het is de Discovery of Chance waar Kelly van spreekt, en voor Herzen bracht die ontdekking de consequentie met zich mee dat geen ideologie het waard was om mensen van vlees en bloed voor op te offeren. Recensie door Daniël Boomsma.

Noch de leiders van de evangelische kerken, noch het Vaticaan spraken zich openlijk uit tegen de oorlogszuchtige politiek van Hitler en de massale eliminatie van de Joden. Er bestond soms verzet, maar dat ging uit van individuele geestelijken die op eigen initiatief handelden en niet in opdracht van hun oversten. Er bestonden uitzonderingen zoals in Denemarken waar Hans Fuglsang-Damgaard, de bisschop van de evangelische kerk, zijn gelovigen opriep om de Joden in het land te helpen. Recensie door Dirk Verhofstadt.

‘Obesitas is gevaarlijker dan terrorisme’, zo citeert wetenschapsjournalist Rik Peters de Amerikaanse hoogleraar gezondheidsrecht Lawrence Gostin. Dat is een interessant perspectief. Bij terrorisme is de vijand de ander; bij obesitas ben jezelf de vijand. Obesitas is het geval van heel veel foute voedselkeuzes. Zoveel tijd en geld en aandacht als er wordt besteed aan terrorisme, zo weinig aandacht aan hoe wij eten en de gevaren van voedsel. Recensie door Floris van den Berg.

Als je Ignaas Devisch al eens gezien of gelezen hebt in één of ander interview, maak je meteen de bedenking dat hij en hij alleen de geknipte persoon moet zijn om vol geduld de fundamenten en drijfveren van de menselijke onrust en rusteloosheid (jawel, er is wel degelijk een onderscheid) uit te benen en ons hapklaar voor te schotelen. Onze nogal onbehouwen omgang met tijd, rust en vooral rusteloosheid is universeel. De mens van vandaag kampt er nagenoeg zijn hele leven mee. Recensie door Rudi Collijs.

Mensen streven naar veiligheid en dat op alle mogelijke terreinen. Dat gaat zowel over de strijd tegen het terrorisme, bescherming tegen inbraken, regels voor een veiliger verkeer, gezond voedsel, en dergelijke meer. Voor meer veiligheid rekenen we steeds meer op de overheid en zijn we bereid een deel van onze vrijheid op te geven. Maar is dat een goede zaak? Over deze vraag schreef de Nederlandse onderzoeker Gerben Bakker het handboek Ethiek en veiligheid. Recensie door Dirk Verhofstadt.